บทความเรื่องวันทองกับพลายงาม

[บทความ]...วรรณกรรมเรื่องแม่ "วันทองกับพลายงาม"... ความรักของแม่จากพระมารดาที่เป็นนางกษัตริย์ที่วาดไว้ในบทประพันธ์ อ่านแล้วก็รู้สึกดื่มด่ำอย่างหาที่เปรียบมิได้ ซึ่งในความเป็นจริงความรักจากแม่ทุกคนที่มีให้ลูก ไม่ว่าชนชั้นไหน ก็มิอาจวัดค่าได้ทั้งสิ้น แม้จะเปรียบว่า แม่คนไหน รักลูกมากกว่ากัน ก็คงวัดมิได้อีก เพราะแต่ละความรักของแม่ สุดแสนยิ่งใหญ่ กว้างใหญ่ ลึกล้ำสุกจะคณนา เหมือนกันนั่นเอง มีอีกความรักหนึ่งซึ่งเป็นบุคคลชนชั้นธรรมดา แถมยังเป็นหญิงที่ทำให้คำพูดที่ว่า เกิดเป็นหญิงแท้จริงแสนลำบาก เด่นชัดมาก คือนางพิมพิลาไลย หรือนางวันทอง 

"นางวันทอง" จากวรรณคดีเรื่อง "ขุนช้างขุนแผน" ที่ถูกตราชื่อว่า วันทองสองใจ เพราะมีสองชาย แต่วันทองยังมีอีกความรักหนึ่งซึ่งบริสุทธิ์ใสสะอาด ซึ่ง "นายเจือ สตะเวทิน" กล่าวว่า "วันทองเป็นแม่ที่ดีที่สุดคนหนึ่งในวรรณคดีไทย วันทองทำหน้าที่ของแม่สมบูรณ์ที่สุดคนหนึ่ง ไม่แพ้แม่คนอื่นๆ รักลูก ปรารถนาดีต่อลูก ทะนุถนอมลูก มีจิตใจผูกพันอยู่กับลูกตลอดชีวิต แม้วันทองตายไปแล้ววิญญาณก็ยังผูกพันอยู่กับลูกมิวาย เป็นความรักนิรันดรของแม่ที่มีอยู่ทั้งโลกนี้และโลกหน้า" 
วันทองเมื่อจะคลอดบุตรของขุนแผน นั้นเป็นขณะที่มาอยู่กับขุนช้างสามีใหม่ ชีวิตของวันทองกับลูกอาภัพมาแต่ต้น เริ่มตั้งแต่คลอด แม่ทุกคนต้องประสบความยากลำบากในขณะคลอดลูก เป็นภาวะที่แม่ทุกคนต้องผจญกับความเจ็บปวดรวดร้าวอย่างเหลือเข็ญ หากเคราะห์ร้ายอาจถึงแก่การเสียชีวิต หญิงผู้เป็นแม่ยามคลอดลูกก็เหมือนการออกศึก เป็นศึกที่แม่ต้องผจญคนเดียว ต้องผจญความเจ็บปวดรวดร้าวที่ไม่มีใครช่วยแบ่งปันได้ ท่านสุนทรภู่ได้บรรยายตอนนี้ไว้ว่า 

ครานั้นวันทองผ่องโสภา 
อยู่เคหากับขุนช้างให้หมางหมอง 
ไม่มีสุขทุกเวลาน้ำตานอง 
ด้วยว่าท้องสิบเดือนไม่เคลื่อนคลา 

จะคลอดบุตรสุดปวดให้รวดร้าว 
ตึงหัวเหน่าเหน็ดเหนื่อยเมื่อยต้นขา 
แสงหิ่งห้อยพรอยพรายพร่างสายตา 
จะเรียกหาขุนช้างให้หมางใจ 

แต่นวดนวดปวดมวนให้ป่วนปั่น 
สุดจะกลั้นกรอกหน้าน้ำตาไหล 
พยุงท้องร้องเรียกพวกข้าไท 
จะขาดใจแล้วช่วยด้วยแม่คุณ 
ไม่มีใครช่วยนางวันทองให้หายเจ็บปวดได้ จนนกระทั่ง 
นางวันทองร้องไห้ใจจะขาด 
พอกรรมวาตวาตะประทะถอน 
อรุณฤกษ์เบิกสุรินทร์ทินกร 
อุทรคลอนเคลื่อนคลอดไม่วอดวาย